tığujıqo qızbeç • tarihte sözlük
büyük çerkes komutan. rus-çerkes savaşı sırasında ailesinin rus ordusunca katledilişine şahit olmuş, intikam yemini etmiştir. 10 yıl içinde karadeniz kıyısındaki tüm rus tahkimatlarını yıldırım gibi ele geçirmiş, i̇ngiliz gazetelerine manşet olmuş, "çerkesya aslanı" lakabını almıştır. kendisi adına hala ağıtlar yakılmaktadır. bizzat rus çarı dahil olmak üzere rus tarafından defaatle taraf değiştirme teklifleri almış, para, malk, mülk hepsini reddederek davasına devam etmiştir. 63 yaşında katıldığı bir seferde yaralanarak vefat etti.

daha hayattayken kendisi adına şarkı bestelenmiştir. bu şarkı şöyledir:

dolunay miğferinin kabzasıdır,
onun yayı asla kırılmaz.


qızbeç kılıçla dövüşmeyi sevdi,
kallavi mızrakla düşmanlarını devirdi.


büyük bir ordudan dahi korkmaz,
her zaman başarıya hazır bir ortak.


yaralıları savaş alanından çıkarır,
i̇nsanlar arasında o bir aslandır.


mahkûmları azat eder, iki oğlu kartal misali,
onu görmek çerkes prenslerinin hayali.


rus çarı onun şanını işitir,
mısır sultanı ona selam gönderir...